Theo thống kê của Cục Hàng không VN, tốc độ tăng trưởng thị trường hàng hóa giai đoạn 2015-2019 đạt trung bình hơn 10%/năm, trong đó tốc độ tăng trưởng hàng hóa quốc tế đạt 12%/năm. Chỉ tính riêng năm 2019, sản lượng hàng hóa đạt hơn 1,2 triệu tấn, tăng 3,3% so với năm 2018. Trong đó hàng hóa quốc tế đạt hơn 1 triệu tấn, tăng 5,1% so với năm 2018.

Đáng lưu ý, khi sản lượng hàng hóa đường hàng không tăng đều mỗi năm thì thị phần chuyển hàng hóa quốc tế của các hãng hàng không Việt Nam sau rất nhiều năm vẫn chỉ đạt gần 20%. Hơn 80% thị phần còn lại vẫn nằm trong tay các hãng hàng không nước ngoài.

Đến thời điểm hiện tại, Việt Nam chưa có hãng hàng không vận chuyển hàng hóa bằng tàu bay chuyên dụng. Hàng hóa được vận chuyển chủ yếu bằng tàu bay chở khách kết hợp với chở hàng nên khối lượng hàng hóa vận chuyển trên mỗi chuyến bay chỉ đạt khoảng 2-10 tấn tùy theo chủng loại tàu bay.

Vận chuyển hàng hóa quốc tế hiện nay tập trung chủ yếu vào các mặt hàng có giá trị cao như nguyên vật liệu phục vụ may mặc, hàng điện tử, y tế với tỷ trọng chiếm khoảng hơn 90%, còn lại các mặt hàng là hàng thủy sản, hàng tiêu dùng, nguyên liệu phục vụ cho sản xuất và hàng nông sản.

Theo đại diện của Cục Hàng không Việt Nam với nhu cầu vận chuyển hàng hóa tiếp tục tăng cao, thị phần vận chuyển hàng hóa quốc tế của các hãng hàng không Việt Nam còn thấp như đã nêu trên thì cần khuyến khích việc thành lập hãng hàng không, đội bay vận chuyển hàng hóa bằng tàu bay chuyên dụng.

Trong quy hoạch phát triển GTVT hàng không giai đoạn đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 đã được Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 236 cũng khẳng định, “năm 2030 phát triển hãng hàng không chuyên vận chuyển hàng hóa”.

Trong bối cảnh hiện tại, gần như toàn bộ chuyến bay quốc tế phải tạm dừng khai thác khi dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, các hãng hàng không trong nước cũng đã đẩy mạnh sang lĩnh vực vận chuyển hàng hóa đi quốc tế. Vietnam Airlines đang có nhiều hoạt động nhất khi chủ động đưa 12 tàu bay thân rộng Boeing 787 và Airbus A350 vào chuyên chở hàng hóa thuần túy trên khoang khách (cabin) và khoang bụng (belly); đồng thời tháo ghế 2 tàu bay thân hẹp Airbus 321 để chở hàng.

Kết quả đạt được rất khả quan khi trong giai đoạn cách ly xã hội, doanh thu vận chuyển hàng hóa của Vietnam Airlines đã đạt 1.330 tỷ đồng, riêng tháng 5/2020 đạt 840 tỷ đồng, tăng tới 45% so với cùng kỳ. Đại diện của Vietnam Airlines thông tin cho biết hãng này đang khẩn trương nghiên cứu đề án xây dựng và đưa vào khai thác đội máy bay chuyên dùng chở hàng trong thời gian đến.

Theo Thành Nam